درست مثل خیلی از زمینههای تکنولوژی، دنیای بازی هم تو یه دوره نسبتا کوتاه، پیشرفت خیلی زیادی کرده. پشت این پیشرفت سریع دلایل زیادی وجود داره ولی یکی از مهمترینشون، خلاقیت و تاثیرگذاری طراحهای بازیسازیه که تو کل صنعت بازی پیدا میشن.
اگه این آدمهای با استعداد نبودن، دنیای بازی الان شکل کاملاً متفاوتی داشت. ایدهها و کار سخت اونهاست که باعث شده دههها نوآوری رو تو بازیها تجربه کنیم و همزمان انگیزه بقیه سازندهها برای ساخت بازیهای جذابتر و پیشرفتهتر بیشتر بشه. هرچی این طراحها بیشتر رشد و پیشرفت میکنن، بازیهایی که میسازن و کل صنعت بازی هم بهتر میشه.
۱۱
شیگِرو میاموتو
متولد: ۱۶ نوامبر ۱۹۵۲
جایگاه شغلی: طراح، تهیهکننده و کارگردان بازی
عنوانهای مشهور: ماریو، دانکی کونگ، زلدا، F-Zero، استار فاکس، پیکمین و Nintendogs
مهمترین جوایز و افتخارات: جایزه تالار مشاهیر AIAS، جایزه بفتا فلوشیپ و Person of Cultural Merit
برای خیلیها، ادامه راه آدمهای بزرگی مثل گانپی یوکوی (Gunpei Yokoi) و ساتورو ایواتا (Satoru Iwata)، کار خیلی ترسناکیه، ولی شیگرو میاموتو (Shigeru Miyamoto) این کار رو به راحتی انجام داده. زیر نظر اون، نینتندو داره هر روز قویتر میشه و به نظر میرسه که همین روزهاست که فروش کنسول نینتندو سوییچ حتی از Wii بهعنوان پرفروشترین کنسول تاریخ این شرکت هم رد بشه.
البته تاثیرگذاری میاموتو فقط به رهبری قدرتمندش محدود نمیشه. بازیهای زیادی که تو کارنامه کاریش داره، گواه این موضوعه.
این کهنهکار بازیسازی، نقش مهمی تو ساخت بعضی از بزرگترین مجموعه بازیهای نینتندو داشته؛ از جمله ماریو، زلدا و استار فاکس. مجموعه این بازیها، علاوه بر اینکه بیشتر از یک میلیارد نسخه فروختن، همیشه پیشگام ایدهها و گیمپلیهای جدید بودن که به شکلگیری دنیای بازی و الهام گرفتن بقیه طراحها، کمک زیادی کردن.
۱۰
تیم شیفِر
متولد: ۲۶ ژوئیه ۱۹۶۷
جایگاه شغلی: طراح، برنامهنویس و نویسنده بازی
عنوانهای مشهور: Monkey Island، Grim Fandango و Psychonauts
مهمترین جوایز و افتخارات: بهترین بازی اورجینال E3 2002، بهترین نویسنده Game Developers Choice Awards، بهترین نویسنده بفتا ۲۰۰۶ و بفتا فلوشیپ
تیم شیفر (Tim Schafer)، به همراه ران گیلبرت (Ron Gilbert)، نقش خیلی مهمی تو توسعه و محبوبیت سبک بازیهای اشاره و کلیک (point-and-click) داشتن. شاید الان به اندازه دوران اوجشون، محبوب نباشن، ولی این سبک بازیها، پایه و اساس خیلی از بهترین بازیهای ماجراجویی امروزی رو گذاشتن.
فرق شیفر با همکار سابقش تو شرکت لوکاسآرتز (LucasArts) اینه که تاثیرگذاری شیفر روی صنعت بازی، تا قرن ۲۱ هم ادامه داشته.
وقتی شیفر برای ساخت بازیای که بعدا Broken Age شد، به کیکاستارتر (Kickstarter) روی آورد، این پلتفرم هنوز خیلی جَوون بود. موفقیت خیلی زیاد این پروژه، باعث شد تا اهمیت جمعآوری منابع مالی برای ساخت بازیهای ویدئویی با کمک مردم مشخص بشه و راه رو برای بقیه توسعهدهندهها باز کنه تا بدون اینکه مجبور باشن با ناشرین پولدوست کنار بیان، بتونن برای بازیشون پول جمع کنن.
۹
یو سوزوکی
متولد: ۱۰ ژوئن ۱۹۵۸
جایگاه شغلی: طراح، تهیهکننده، کارگردان و برنامهنویس بازی
عنوانهای مشهور: Space Harrier، After Burner، Virtua Fighter و Out Run
مهمترین جوایز و افتخارات: جایزه بازی سال در Golden Joystick Awards (۱۹۸۶)، جایزه تالار مشاهیر AIAS (۲۰۰۳) و جایزه پیشگام در Game Developers Choice Awards (۲۰۱۱)
یکی از توسعهدهندههایی که قطعا از محبوبیت جمعآوری منابع مالی با کمک مردم که تیم شیفر راه انداخت، سود برد، یو سوزوکی (Yu Suzuki) بود. کمپین ساخت بازی Shenmue 3 رکوردهای زیادی رو تو کیکاستارتر شکست و تونست بودجه ساخت رو جمع کنه. بازیای که ساخته شد شاید دقیقا همونی نبود که سوزوکی تو ذهنش داشت، ولی بازیهای قبلی اون تو زمان خودشون انقلابی بودن و خیلی از پایههای سبک جهان باز (Open World) رو بنا گذاشتن.
حتی قبل از Shenmue هم سوزوکی یه شخصیت خیلی مهم تو صنعت بازی بود. البته شاید به اندازه هموطنش تو نینتندو، شناختهشده و مورد احترام نباشه، ولی خیلیها به سوزوکی لقب «میاموتوی سگا» رو دادن و دلیلش هم واضحه. سوزوکی نه تنها مسئول ساخت بعضی از محبوبترین بازیهای آرکید این کمپانی تو تمام دورههاست، بلکه با مجموعه فوقالعاده Virtua Fighter، سبک مبارزهای رو هم متحول کرد.
۸
گِیب نیوِل
متولد: ۳ نوامبر ۱۹۶۲
جایگاه شغلی: تهیهکننده بازی
عنوانهای مشهور: Half-Life، Portal، Dota 2، Left 4 Dead و Counter-Strike: Source
مهمترین جوایز و افتخارات: جایزه تالار مشاهیر AIAS (۲۰۱۳)، جایزه بفتا فلوشیپ (۲۰۱۳) و جایزه Pioneer Award در Game Developers Conference (۲۰۱۰)
درست همونطور که Virtua Fighter سبک مبارزهای رو دوباره تعریف کرد، مجموعه Half-Life شرکت ولو (Valve) هم یه دوره جدیدی رو تو بازیهای اول شخص (FPS) رقم زد. ولی اگه گِیب نیوِل (Gabe Newell) همبنیانگذار و مدیر عامل ولو نبود شاید هیچوقت همچین اتفاقی نمیافتاد.
استودیو ولو نه تنها نحوه بازی کردن مردم رو عوض کرد بلکه نحوه خرید بازی رو هم تغییر داد. با بیشتر شدن دسترسی مردم به اینترنت و محبوبیت روزافزون بازیهای کامپیوتری، ولو تو سال ۲۰۰۳ فروشگاه آنلاین استیم (Steam) رو راهاندازی کرد. بعد از تقریبا دو دهه، الان این سرویس بیشتر از ۱۰۰ میلیون کاربر فعال ماهانه داره و هر سال هم داره بزرگ و بزرگتر میشه.
۷
هیدئو کوجیما
متولد: ۲۴ اوت ۱۹۶۳
جایگاه شغلی: طراح، نویسنده، کارگردان و تهیهکننده بازی
عنوانهای مشهور: Metal Gear، Snatcher، Policenauts، Zone of the Enders و Death Stranding
مهمترین جوایز و افتخارات: جایزه دستاورد یک عمر فعالیت از MTV Game Awards (۲۰۰۸)، جایزه دستاورد یک عمر فعالیت از Game Developers Conference (۲۰۰۹)، جایزه تالار مشاهیر AIAS (۲۰۱۶) و جایزه بفتا فلوشیپ (۲۰۲۰)
وقتی حرف از طراحهای بازی ژاپنی به میون میاد، کمتر کسی به اندازه هیدئو کوجیما (ٰHideo Kojima) شهرت و احترام داره. مجموعه Metal Gear که کوجیما خلق کرد تو زمینه به کار بردن تکنیکهای سینمایی تو بازیهای ویدئویی پیشگام بود و خیلی روی بازیهای داستانی امروزی تاثیر گذاشت. این مجموعه همچنین باعث محبوبیت مکانیک مخفیکاری و استفاده از دکمههای بالایی کنترلر برای عوض کردن اسلحه و آیتم به جای باز کردن منو شد.
با اینکه بازیهای دیگه کوجیما به اندازه Metal Gear تاثیرگذار نبودن، ولی کوجیما طی سالها روی خیلی از بازیهای خلاقانه دیگه هم کار کرده. جدیدترین بازی کوجیما یعنی Death Stranding که شاید بین بازیکنها و منتقدین خیلی بحثبرانگیز بوده، عنوانیه که بیش از پیش فاصله بین بازیهای ویدئویی و فیلمها رو کم کرده و همزمان بعضی از مکانیزمهای اجتماعی جالب رو هم توش پیاده کرده.
۶
سم لیک
متولد: ۲۸ مارس ۱۹۷۰
جایگاه شغلی: نویسنده و کارگردان بازی
عنوانهای مشهور: مکس پین ۱ و ۲، سری الن ویک، کوانتوم بریک و کنترل
سم لیک (Sam Lake) یه اسم آشنا برای گیمرهاست؛ مخصوصاً اونایی که عاشق داستانهای جذاب و شخصیتهای بهیادماندنی هستن. این نویسنده و کارگردان فنلاندی، مغز متفکر پشت بازیهای تاریک و مرموزی مثل مکس پین (Max Payne)، الن ویک (Alan Wake) و کنترله (Control).
لیک با قلم قدرتمندش، داستانهایی جذاب و شخصیتهایی چندبعدی خلق میکنه که فراتر از یه بازی ساده، یه تجربه سینمایی و منحصر به فرد به گیمر ارائه میدن. لیک استاد فضاسازی و خلق جَو مرموز و گیراست که مخاطب رو مجذوب خودش میکنه و تا ته داستان با خودش میکشونه.
تاثیر سم لیک تو صنعت بازیهای ویدیویی فقط به کارهای خودش محدود نمیشه. اون الهامبخش خیلی از نویسندهها و طراحان بازی بوده و به بالا بردن سطح داستانسرایی توی این مدیوم کمک زیادی کرده. بدون شک میشه سم لیک رو یکی از غولهای قصهگویی توی دنیای بازی دونست. علاوه بر داستانسرایی، لیک توی کارگردانی هم تبحر داره و بلده چطور المانهای مختلف یه بازی رو کنار هم بچینه تا یه تجربه یکپارچه و جذاب برای گیمر خلق کنه. توی کارهاش از ایدههای نوآورانه و خلاقانهای استفاده میکنه که بازیهاش رو از بقیه عناوین مشابه جدا میکنه.
۵
دن هاوزر
متولد: نوامبر ۱۹۷۳
جایگاه شغلی: نویسنده و تهیهکننده بازی
عنوانهای مشهور: سری GTA، Bully، L.A. Noire و سری Red Dead Redemption
مهمترین جوایز و افتخارات: جایزه بهترین فیلمنامه از Writers’ Guild of Great Britain (۲۰۰۷)
از وقتی که استودیوی راکاستار گیمز (Rockstar Games) تو سال ۱۹۹۸ توسط سم و دن هاوزر (Dan Houser) تاسیس شد، بازیهای فوقالعادهای ساخته. ولی بدون شک، بزرگترینِ این بازیها مجموعه Grand Theft Auto بوده که خودِ این دو برادر نقش مهمی تو توسعهش داشتن. از زمان Grand Theft Auto III، این مجموعه تو سبک بازیهای جهان باز پیشگام بوده و با هر نسخه جدید، مرزهای این ژانر رو جابهجا میکنه.
این کمپانی، علاوه بر مجموعه اصلیش، مسئول ساخت بازیهایی مثل L.A. Noire، Bully و Red Dead Redemption هم هست که نشون میده راکاستار فقط یه مجموعه تکبعدی نیست. این بازیها هم به اندازه خود بازیهای GTA خلاقانه هستن و سرجمع بیشتر از ۲۵۰ میلیون نسخه فروختن.
۴
هیرونوبو ساکاگوچی
متولد: ۲۵ نوامبر ۱۹۶۲
جایگاه شغلی: طراح بازی
عنوانهای مشهور: Final Fantasy، Rad Racer، Blue Dragon و Terra Battle
مهمترین جوایز و افتخارات: جایزه تالار مشاهیر Academy of Interactive Arts & Sciences، جایزه یک عمر فعالیت از Game Developers Choice Awards و جایزه ویژ از CEDEC Awards
وقتی ایده بازی Final Fantasy به ذهن هیرونوبو ساکاگوچی (Hironobu Sakaguchi) رسید، روحش هم خبر نداشت که این مجموعه قراره چقدر بزرگ و انقلابی بشه.سری بازیهای Final Fantasy فقط با داستانهای جذاب و سیستم مبارزه نوبتی (turn-based) خوشدستش، ژانر نقشآفرینی (RPG) رو دوباره تعریف کرد و در نهایت خودش باعث یه دوره طلایی برای کل این ژانر بازی شد.
ساکاگوچی تو ساخت ۶ تا بازی اول این مجموعه نقش مهمی داشت تا اینکه تو سال ۲۰۰۴ تصمیم گرفت یه گام به عقب برداره و نهایتا از اسکوئر انیکس (Square Enix) جدا شد تا استودیوی خودشو راه بندازه. با اینکه استودیوی میستواکر (Mistwalker) با بازیهایی مثل Lost Odyssey و Blue Dragon تو اوایل کار موفق بود ولی چیزی که ساکاگوچی رو تو صنعت بازی انقدر مهم میکنه، میراث اون و تاثیرگذاری ادامهدار Final Fantasy هست.
۳
سید مِیِر
متولد: ۲۴ فوریه ۱۹۵۴
جایگاه شغلی: برنامهنویس و بیزنسمن
عنوانهای مشهور: سری Sid Meier’s Civilization، Sid Meier’s Pirates! و Sid Meier’s Railroad Tycoon
مهمترین جوایز و افتخارات: جایزه تالار مشاهیر AIAS (۱۹۹۹)، عنوان «تأثیرگذارترین فرد بازیهای کامپیوتری در تاریخ» از گیماسپات (۱۹۹۶)، تالار مشاهیر Academy of Interactive Arts and Sciences (۱۹۹۹) و جایزه یک عمر فعالیت از Golden Joystick Awards (۲۰۱۷)
شاید بشه گفت سید مِیِر (Sid Meier) همون تام کلنسیِ (Tom Clancy) دنیای بازیهای ویدئوئیه؛ نه فقط به خاطر اینکه اسم خودشو تو عنوان بازیهاش میذاره، بلکه به خاطر تاثیرگذاری عظیمی که روی ژانر موردعلاقهش داشته. برای خیلیها، مجموعه Civilization بهترین مثال برای بازیهای استراتژی نوبتی (turn-based) به حساب میاد و هر نسخه جدیدش به نظر میرسه که این جایگاه رو محکمتر میکنه.
با اینکه بازیهای دیگه مِیِر به اندازه مجموعه اصلی استودیوی فیرکسیس (Firaxis) معروف نیستن، ولی این بازیساز بزرگ تو طول دوره کاریش تو صنعت بازی، روی چند تا بازی شبیهسازی و اکشن ماجراجویی هم کار کرده که از جمله میشه به !Pirates و Railroad Tycoon اشاره کرد. خیلیها تو طول این سالها سعی کردن سبک خاص توسعه بازیهای اون رو تقلید کنن، ولی هیچکدوم به اندازه کارهای مِیِر موفق نبودن.
۲
شینجی میکامی
متولد: ۱۱ اوت ۱۹۶۵
جایگاه شغلی: طراح، کارگردان و تهیهکننده بازی
عنوانهای مشهور: Resident Evil، Dino Crisis، P.N.03، The Evil Within و Hi-Fi Rush
مهمترین جوایز و افتخارات: جایزه بهترین بازی ترسناک از iHorror Awards (۲۰۱۵)
شینجی میکامی (Shinji Mikami) سال ۱۹۹۰ وارد کپکام شد، ولی تا ۶ سال بعدش یعنی ۱۹۹۶ فرصت این رو پیدا نکرد که اسمش رو تو صنعت بازی جا بندازه. این طراح جَوون، برای کارگردانی بازی ترسناک جدید این کمپانی که اسم ژاپنیش Biohazard و اسم بینالمللیش Resident Evil بود، انتخاب شد؛ و خب، به تاریخ پیوست.
میکامی روی چهار تا بازی اول Resident Evil و چند تا از بازیهای فرعی این مجموعه کار کرد. این بازیها نه تنها باعث محبوبیت وحشتناک سبک وحشت بقا (survival horror) شدن، بلکه ایدههایی رو معرفی کردن که سالهای سال این سبک رو شکل دادن. از وقتی که میکامی سال ۲۰۰۴ از کپکام جدا شد، روی چند تا مجموعه موفق دیگه مثل The Evil Within و God Hand هم کار کرده.
۱
جان کارمک
متولد: ۲۱ اوت ۱۹۷۰
جایگاه شغلی: برنامهنویس و توسعهدهنده بازی
عنوانهای مشهور: Doom، Quake، Wolfenstein 3D، Commander Keen و Rage
مهمترین جوایز و افتخارات: نفر دهم در فهرست تأثیرگذارترین افراد مجله تایم (۱۹۹۹)، دو جایزه امی (۲۰۰۷)، جایزه یک عمر فعالیت از Game Developers Conference (۲۰۱۰) و بفتا فلوشیپ
شاید جان رومرو سبک deathmatch رو باب کرده باشه، ولی اگه تلاشهای دوست خلاقش جان کارمک (John Carmack) نبود، شاید اصلا چیزی برای نامگذاری وجود نداشت. مهارتهای برنامهنویسی فوقالعاده کارمک کمک کرد که Doom به یه واقعیت وحشتناک تبدیل بشه و همچنین تو توسعه چند تا مجموعه دیگه که معرف سبک بازیهای اول شخص (FPS) بودن، مثل Wolfenstein و Quake نقش مهمی ایفا کرد.
تو سال ۲۰۱۳، کارمک از استودیوی id Software جدا شد تا رئیس بخش فنی کمپانی Oculus VR بشه. تو طول ۶ سال، اون تو عرضه موفق هدست واقعیت مجازی این شرکت نقش داشت، تا اینکه اواخر ۲۰۱۹ تصمیم گرفت از اونجا جدا بشه و بیشتر وقتشو روی هوش مصنوعی بذاره. اینکه آیا این کارها یه روزی روی بازیها تاثیر میذاره یا نه هنوز معلوم نیست ولی با توجه به سابقه درخشان کارمک خیلی دور از ذهن به نظر نمیاد.