رد دد ردمپشن ۱، ۱۵ ساله شد – بررسی بازی و ۱۰ تا از جزئیات مخفی آن

رد دد ردمپشن ۱ (Red Dead Redemption 1) امروز، ۱۹ مه ۲۰۲۵ (۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴)، ۱۵ ساله شد و با این حال هنوزم مثل یه فیلم وسترن اسپاگتی (وسترن ایتالیایی) ناب، خیلیا رو مجذوب خودش می‌کنه. این بازی یه تجربه یگانه‌ست که انگار مستقیم از دل فیلم‌های سرجیو لئونه (Sergio Leone) مثل «به خاطر یک مشت دلار» (A Fistful of Dollars) و «خوب، بد، زشت» (The Good, The Bad, and The Ugly) بیرون اومده. دنیای باز این بازی، حس یه هفت‌تیرکش افسانه‌ای توی غرب وحشی پر گرد و خاک رو به آدم می‌ده؛ چیزی که هیچ بازی دیگه‌ای نتونسته مثلش رو بسازه.

به مناسبت سالگرد ۱۵ سالگی این بازی، می‌خوایم هم نگاهی به تاثیرات سینمایی و جایگاه این بازی توی سه‌گانه رد دد بندازیم و هم ۱۰ تا از نکات مخفی و جزئیات ریز اون رو باهاتون به اشتراک بذاریم که نشون می‌ده چرا این شاهکار هنوزم قلب خیلی از گیمرها رو تسخیر کرده.

وسترن اسپاگتی: سبکی که خطوط رو محو کرد

داستان‌های غرب وحشی، مثل قصه‌های شوالیه‌ها یا نینجاها، همیشه یه‌جور نیستن. بعضی‌هاشون پر از فانتزی‌ان، بعضی‌هاشون واقعی‌ترن، بعضیا شوخ‌طبعانه‌ان و بعضیا جدی. رد دد ردمپشن ۱ یه وسترن اسپاگتیه که راه فیلم‌های سرجیو لئونه رو دنبال می‌کنه. وسترن‌های اسپاگتی، که بین سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۸ عمدتاً توی ایتالیا و اسپانیا ساخته می‌شدن، با وسترن‌های کلاسیک فرق داشتن. توی وسترن‌های قدیمی، کابوی‌ها یا قهرمان بودن یا شرور و خط بین خیر و شر کاملاً مشخص بود. اما وسترن‌های اسپاگتی این خطوط رو محو کردن: آدم‌ بدها جذاب و کاریزماتیک شدن و قهرمان‌ها اغلب بداخلاق و تندخو.

سبک بصری و موسیقی این فیلم‌ها هم خاص بود. مثلاً سکانس افتتاحیه «به خاطر یک مشت دلار» با سایه‌های هفت‌تیرکش‌ها و موسیقی سوت‌دار و غریبش، حس و حال تازه‌ای به غرب وحشی داد. اما رد دد ردمپشن ۱ همین حس و حال رو توی یه بازی زنده می‌کنه. موسیقی بازی رو بیل الم (Bill Elm) و وودی جکسون (Woody Jackson) ساختن. موسیقی پر از سازهای سنتی مثل زنبورک بود که در ترکیب با چیزایی مثل هارمونیکا و گیتار الکتریک پر از نویز، یه حس مدرن و خشن داشت. پس می‌شه گفت که این بازی نه‌ فقط یه ماجراجویی وسترن، بلکه یه ادای دین به سینمای وسترن اسپاگتی به حساب میاد.

سه‌گانه رد دد: سه دنیای متفاوت

سه‌گانه رد دد، شامل رد دد ریوالور (Red Dead Revolver)، رد دد ردمپشن ۱ و رد دد ردمپشن ۲، هر کدوم یه دید خاص به غرب وحشی داشتن. رد دد ریوالور، که راک‌استار سن دیگو (Rockstar San Diego) با حمایت کپکام (Capcom) اون رو ساخت، یه بازی اکشن خطیه با یه داستان انتقام ساده. سبک بصریش بیشتر شبیه کمیک یا انیمه‌ست تا فیلم وسترن، با باس‌های عجیب‌غریب مثل یه غول که دینامیت به سرش بسته و سپرهای فلزی روی دستاش داره.

رد دد ردمپشن ۲ اما یه حماسه وسترنه که بیشتر به فیلم‌هایی مثل «شهامت واقعی» (True Grit) یا «چراگاه آزاد» (Open Range) شباهت داره. این بازی خیلی روی واقعی بودن شخصیت‌ها و محیط کار کرده. تاریخ‌دانی به اسم توره اولسون (Tore Olsson) حتی یه کتاب درباره موفقیت‌ها و کاستی‌های این بازی توی نمایش واقعیت‌ها نوشته و نتیجه گرفته که با وجود بعضی اشتباهات، رد دد ردمپشن ۲ خیلی جاها درست عمل کرده.

رد دد ردمپشن ۱، که سال ۲۰۱۰ اومد، درست وسط این دو تا قرار می‌گیره. این بازی نه به عجیب‌ و غریبی رد دد ریوالوره و نه به جدیت رد دد ردمپشن ۲. بلکه یه ماجراجویی پر از سبک و سیاق وسترن اسپاگتیه که همون‌قدر که جذابه، پیچیده‌ هم هست.

جان مارستون: قهرمانی که قهرمان نیست

داستان رد دد ردمپشن ۱ حول کاراکتر جان مارستون (John Marston) می‌چرخه، یه هفت‌تیرکش که به زور باج‌خواهی مجبور شده دوستای قدیمیش رو شکار کنه. جان یه آدم خوبه، ولی نه به معنای کلاسیک. کمی طول می‌کشه که صداش به دل بشینه و رفتارش گاهی تنده. اما از اون طرف، داچ ون در لیند (Dutch van der Linde) قرار داره که با صدای عمیق و ایده‌های بزرگش از همون اول آدم رو جذب می‌کنه. شخصیت‌های فرعی مثل نایجل وست دیکنز (Nigel West Dickens) یه کلاهبردار بامزه، یا بانی مک‌فارلن (Bonnie MacFarlane) که جان رو به یه زندگی ساده وسوسه می‌کنه، هم خیلی به داستان رنگ و لعاب می‌دن. لاندن ریکتس (Landon Ricketts)، یه هفت‌تیرکش پیر که توی مکزیک پیداش می‌شه، انگار مستقیم از فیلم‌های لی ون کلیف (Lee van Cleef) مثل «برای چند دلار بیشتر» (For a Few Dollars More) بیرون اومده: یه قاتل با تجربه که با خون ریختن و رنج کشیدن حکمت و دانایی خودش رو کسب کرده.

داستان بازی پر از این تضادهاست. جان نمی‌خواد اون‌جا باشه، ولی به خاطر زن و بچه‌اش چاره‌ای نداره. دوستای قدیمیش به راه‌های بدی کشیده شدن، ولی شرور مطلق نیستن. پایان بازی، که انگار از «بوچ کسیدی و ساندنس کید» (Butch Cassidy and the Sundance Kid) الهام گرفته، قلب آدم رو می‌شکونه؛ جان در انبار رو باز می‌کنه و با یه لشکر مامور روبه‌رو می‌شه. یه لحظه فرصت داره که تفنگش رو خالی کنه، ولی از اول معلوم بود که یه هفت‌تیرکش مثل اون هیچ‌وقت زندگی آرومی گیرش نمیاد.

جزئیاتی که بازی رو زنده می‌کنن

حالا که حسابی غرق دنیای رد دد ردمپشن ۱ شدیم، بیاید نگاهی به ۱۰ تا از نکات مخفی و جزئیات ریز بازی بندازیم که نشون می‌دن چرا این بازی انقدر خاصه.

لوگوی اولیه بازی

لوگوی رد دد ردمپشن 1 توی مراحل ساخت بازی کلی تغییر کرد. اولش یه سبک ساده‌تر و حتی یه کم شوخ‌طبعانه داشت، ولی در نهایت به همون فونت معروف مارستون (Marston) رسید که امروز خیلیا دوستش دارن.

تعامل با شخصیت‌های غیربازیکن و دیالوگ‌های جان مارستون

با زدن یه دکمه، می‌تونید با شخصیت‌های غیربازیکن (NPC) سلام و احوال‌پرسی کنید. جالبه که این تعامل‌ها بسته به میزان شرافت (Honor) شما تغییر می‌کنن. اگه شرافتتون پایین باشه، لحن صحبتتون خیلی تند و تهاجمی می‌شه. جان مارستون وقتی شرافتش کمه، دیالوگ‌های عجیب و حتی کمی ترسناکی با خانم‌ها داره.

اشاره به مکان‌های دنباله بازی

توی بازی رد دد ردمپشن ۱ چند بار به منطقه گریزلیز (Grizzlies) اشاره می‌شه. اسم خیابون‌های شهر بلک‌واتر (Blackwater) هم همه‌شون به جاهایی که توی رد دد ردمپشن ۲ می‌بینید ربط دارن، مثل خیابون ون هورن (Van Horn)، خیابان وپیتی (Wapiti) و خیابان سیسیکا (Sisika). این‌جور جزئیات خیلی دنیای بازی رو زنده‌تر می‌کنن.

طنز تلخ سنگ قبرها

سنگ قبرهای توی منطقه نیو آستین (New Austin) پر از نوشته‌های بامزه و طنز تلخ‌ هستن. مثلاً:

• «هر روز را طوری زندگی می‌کرد انگار روز آخر زندگی‌اش بود، مخصوصاً امروز.»
• «اگر این را می‌خوانید، حتماً مرده‌ام.»
• «عشق معشوقه‌اش بود، مقتول زنش.»
• «باید اون یکی رو ببینی.»

قطره‌های بارون روی دوربین

یکی از جزئیات بصری جالب اینه که وقتی توی بارون سرتون رو بالا می‌گیرید، قطره‌های بارون روی دوربین می‌ریزن و انگار واقعاً دارید توی بارون قدم می‌زنید. این یکی از اون نکات ریزه که رد دد ردمپشن ۱ رو خاص می‌کنه.

هاله گرمایی توی بیابون

هوا توی نیو آستین انقدر گرمه که وقتی به دوردست نگاه کنید، هاله گرمایی می‌بینید. این جلوه بصری حس و حال بیابونی بازی رو خیلی خوب منتقل می‌کنه.

رابط کاربری اولیه

رابط کاربری (HUD) بازی  توی نسخه‌های اولیه خیلی ساده‌تر و شبیه بازی‌های آرکید بود. احتمالاً قبل از این‌که لوگوی مارستون و سبک کلی بازی نهایی بشه، این طرح اولیه رو در نظر داشتن. البته یه ماد (Mod) توی سایت نکسوس (Nexus) هست که این رابط کاربری قدیمی رو دوباره به بازی برمی‌گردونه.

ظاهر اولیه جان مارستون

جان مارستون توی نسخه‌های اولیه بازی رد دد ردمپشن ۱ خیلی جوان‌تر به نظر می‌رسید و به یه دلیل عجیب، پیشونی خیلی بزرگی هم داشت. حتی نسخه زامبی‌مانند جان توی بسته الحاقی آندد نایتمر (Undead Nightmare) هم اولش یه ظاهر دیگه داشت و لباس اصلیش رو به جای لباس مخصوص زامبی‌ها تنش کرده بود.

انیمیشن‌های وابسته به آب‌وهوا

جان مارستون بسته به آب‌ و هوا، انیمیشن‌های بی‌کاری متفاوتی داره. مثلاً توی هوای آفتابی عرق پیشونیش رو پاک می‌کنه و وقتی بارون میاد، قطره‌های بارون رو از صورتش پاک می‌کنه. این‌جور جزئیات شخصیت جان رو واقعی‌تر می‌کنن.

روزنامه‌های پویا

روزنامه‌های توی بازی با اتفاقات داستانی پیش می‌رن و کلی برند و اسم توی اونا هست که توی رد دد ردمپشن ۲ بیشتر بهشون پرداخته می‌شه. حتی یه جاهایی نظرات عجیبی درباره این‌که تنباکو می‌تونه با بیماری سل مبارزه کنه، نوشته شده. بعضی اتفاقات تاریخی مهم دوره زمانی بازی هم توی این روزنامه‌ها پوشش داده شدن. پیشنهاد می‌کنیم هر وقت روزنامه گیرتون اومد، حتماً یه نگاهی بهش بندازید.