ایکس باکس الای ایکس – بررسی اولیه کنسول دستی جدید ایسوس و مایکروسافت

ایکس باکس الای ایکس (Xbox Ally X) و مدل پایه اون، جدیدترین کنسول‌های بازی دستی ایسوس و مایکروسافت محسوب می‌شن؛ این دو مدل رو ایسوس سازنده کنسول دستی راگ الای (ROG Ally) و مایکروسافت در همکاری با هم و به طور ویژه برای پلتفرم ایکس باکس طراحی کردن.

ایکس باکس الای ایکس؛ یه کنسول دستی همه‌تن‌حریف

توی بازار فعلی که پر از کنسول‌های دستی کامپیوتری شده، هر مدل جدیدی که عرضه می‌شه، همیشه چند تا نکته منفی داره که همیشه می‌تونستن بهتر از این باشن. از نرم‌افزار دست‌وپاگیر و کنترل‌های آزاردهنده گرفته تا عدم دسترسی به بعضی از بازی‌ها، همیشه یه جور نقص توی کنسول‌های بازی دستی وجود داشته. اما بعد از یه تجربه کوتاه کار با ایکس باکس الای ایکس، به نظر می‌رسه که موقع عرضه این کنسول توی فصل تعطیلات آخر سال میلادی، به ایده‌آل‌ترین کنسول بازی دستی خیلی نزدیک می‌شیم.

جزئیات کوچیکی مثل داشتن دکمه ایکس باکس برای باز کردن اپلیکیشن کنسول ایکس باکس، ساده‌سازی خود اپلیکیشن و بهینه‌سازی بازی‌های کامپیوتری برای اجرای روان بدون نیاز به دستکاری تنظیمات زیاد، باعث می‌شه این کنسول‌ها توی دریایی از گزینه‌های موجود، جذاب به نظر برسن. این چیزهای کوچیک مهمن، اما قدرت گرافیکی خام هم اهمیت زیادی داره، مخصوصا اگه این سیستم‌ها بخوان با بازی‌های کامپیوتری حال حاضر و آینده رقابت کنن.

مشخصات فنی

مدل ایکس باکس الای ایکس که مدل رده‌بالا محسوب می‌شه، به پردازنده ای‌پی‌یو (APU) ای‌ام‌دی رایزن ای‌آی زد ۲ اکستریم (AMD Ryzen AI Z2 Extreme)، با ۲۴ گیگابایت رم و ۱ ترابایت حافظه اس‌اس‌دی (SSD) مجهز شده و یه باتری ۸۰ وات‌ساعتی داره. مدل پایه ایکس باکس الای از تراشه رایزن زد ۲ ای (Ryzen Z2 A)، از ۱۶ گیگابایت رم، ۵۱۲ گیگابایت حافظه اس‌اس‌دی و یه باتری ۶۰ وات‌ساعتی استفاده می‌کنه. هر دو مدل از یه صفحه‌نمایش ۷ اینچی با رزولوشن ۱۰۸۰p (یا همون ۱۹۲۰ در ۱۰۸۰ پیکسل) از نوع آی‌پی‌اس (IPS) با نرخ نوسازی ۱۲۰ هرتز بهره می‌برن که قابلیت نرخ نوسازی متغیر (VRR) و فری‌سینک (FreeSync) رو هم برای کاهش پارگی تصویر موقع نوسان عملکرد، داره. هنوز اطلاعاتی در مورد عمر باتری منتشر نشده، چون همچنان در حال آزمایش و بهینه‌سازیه.

برای اون‌هایی که با دنیای سخت‌افزار کامپیوتر آشنایی ندارن، باید بگیم که پردازنده ای‌آی زد ۲ اکستریم یه نسخه جدید از زد ۲ اکستریم به حساب میاد؛ یه ای‌پی‌یو خیلی قدرتمند که انگار در لبه تکنولوژی پردازنده‌های یک‌پارچه برای بازی‌های قابل‌حمل قرار داره. این پردازنده که توی نمایشگاه سی‌ای‌اس ۲۰۲۵ (CES 2025) معرفی شد، نسل جدید پردازنده زد ۱ اکستریم (Z1 Extreme) به حساب میاد که توی مدل رده‌ بالای فعلی یعنی راگ الای ایکس استفاده شده و همون تراشه هم به خودی خود خیلی چشم‌گیره.

عملکرد فنی ایکس باکس الای ایکس و مدل پایه

از الان می‌دونیم که عملکرد مدل پایه ایکس باکس الای به طور محسوسی ضعیف‌تره، چون تراشه زد ۲ ای خیلی ضعیف‌تر از نسخه اکستریم خودشه. پردازنده زد ۲ گو (Z2 Go) که توی لیجن گو اس (Legion Go S) استفاده شده بود، ناامید کننده بود و با نگاهی به مشخصات روی کاغذ، به نظر می‌رسه زد ۲ ای هم عملکرد مشابه و ضعیفی برای اجرای خالص بازی‌ها داشته باشه. با این حال، اگه این موضوع راه رو برای یه گزینه مقرون‌به‌صرفه‌تر باز کنه که همچنان بتونه نرخ فریم قابل قبولی رو بدون فدا کردن کیفیت بصری ارائه بده، چیز بدی نیست.

تجربه واقعی بازی با مدل پایه ایکس باکس الای هنوز مشخص نیست، اما باید گفت که ایکس باکس الای ایکس یه تجربه بازی بهینه رو ارائه می‌ده. توی یه تست، بازی گیرز آو وار: ریلودد (Gears of War: Reloaded) به مدت ۱۵ دقیقه با رزولوشن ۱۰۸۰p و تنظیمات بالا اجرا شد. در حالی که فناوری ای‌ام‌دی اف‌اس‌آر ۳.۱ (AMD FSR 3.1) روی حالت کیفیت (Quality) و فیلتر ناهمسانگرد ۱۶ برابر (anisotropic filtering) فعال بود، بازی تمام مدت نرخ فریم روان ۶۰ فریم بر ثانیه رو حفظ کرد. البته باید اشاره کرد که سیستم روی حالت توربو (Turbo) کار می‌کرد که با افزایش مصرف انرژی، عملکرد رو به قیمت تولید گرمای بیشتر و کاهش عمر باتری، بالا می‌بره. مسلما، گیرز آو وار: ریلودد یه بازسازی از یه بازی دوره ایکس باکس ۳۶۰ به حساب میاد که البته این از ارزش بازسازی عالی نسخه اصلی کم نمی‌کنه، اما اجرای این بازی با اجرای مثلا بازی دوم: د دارک ایجز (Doom: The Dark Ages) با حداکثر تنظیمات فرق داره. این یعنی ما هنوز پتانسیل کامل پردازنده زد ۲ اکستریم ایکس باکس الای ایکس رو نمی‌دونیم.

بررسی دقیق‌تر عملکرد و بنچمارک گرفتن از بازی‌های سنگین‌تر، کار هیجان‌انگیزی خواهد بود. اما پیشرفت‌های مهم این دستگاه لزوما توی گرافیک و نرخ فریم نیست، چون هر کسی که از یه کنسول بازی دستی مبتنی بر ویندوز استفاده کرده باشه می‌دونه که کار با اون چقدر می‌تونه دردسرساز باشه. تجربه کاربری ویندوز ۱۱ روی راگ الای اصلی بین «خوب» و «افتضاح» در نوسانه و این بزرگ‌ترین مشکلیه که این سیستم‌های جدید حل می‌کنن.

تجربه کاربری مهمه

سیستم‌های ایکس باکس الای یه نسخه فوق‌العاده سبک از ویندوز رو تحت اپلیکیشن جدید ایکس باکس اجرا می‌کنن. این دستگاه در نهایت یه کامپیوتره، اما ویندوز طوری تغییر داده شده که فرآیندهای غیرضروری رو حذف کنه و وظایفی که به اجرای بازی‌ها کمکی نمی‌کنن رو به تعویق بندازه، در حالی که همچنان سازگاری گسترده‌ای با بقیه اپلیکیشن‌ها داره. اپلیکیشن ایکس باکس هم طوری تکامل پیدا کرده که به راحتی با گیم‌پد قابل کنترل باشه و کتابخانه بازی‌های شما رو توی یه رابط کاربری آشنا و مرتب‌تر جا بده. از این بهتر، اپلیکیشن ایکس باکس به شما اجازه می‌ده بازی‌ها رو از فروشگاه‌های دیگه مثل استیم (Steam)، اپیک گیمز (Epic Games) و یا گاگ (GOG) وارد و همه بازی‌هاتون رو یه جا جمع کنید. با متمرکز شدن همه چیز توی اپلیکیشن ایکس باکس، این برنامه عملا مثل یه لانچر همه‌کاره عمل می‌کنه.

طراحی اپلیکیشن

هنوز جای پیشرفت وجود داره، چون طراحی خود اپلیکیشن ایکس باکس می‌تونه از نظر نحوه چیدمان بازی‌ها و گزینه‌ها، بصری‌تر و کاربر پسندتر باشه. امیدواریم که تا قبل از عرضه، این پیشرفت‌ها حاصل بشه چون این هنوز یه نسخه اولیه از سیستمه. هنوز در مورد یک‌پارچه‌سازی دستیار هوش مصنوعی (AI Copilot) هم تردیدهایی وجود داره، چون به نظر می‌رسه به زور توی جاهایی که نیازی بهش نیست، گنجونده شده. بله، استفاده از یه پردازنده رایزن ای‌آی این کار رو ممکن می‌کنه، اما این‌که به عنوان راهی برای درخواست کمک و راهنمایی توی بازی‌ها معرفی بشه، ایده جذابی نیست.

طراحی ارگونومیک

قدم بزرگ دیگه‌ای که با ایکس باکس الای ایکس برداشته شده، طراحی ارگونومیک اونه؛ فکر کنید یه کنترلر ایکس باکس رو از وسط نصف کرده باشن و یه صفحه نمایش و یه سیستم قدرتمند رو وسطش قرار داده باشن. حس می‌کنید یه کنترلر واقعی دستتون گرفتید، بنابراین راحتی و عملکردی رو که از یه پلتفرم بازی درست‌وحسابی انتظار دارید، بهتون می‌ده؛ چیزی که یکی از نقاط ضعف قابل توجه طراحی اصلی ایسوس راگ الای بود.

می‌شه گفت از نظر ارگونومی با استیم دک (Steam Deck) برابری می‌کنه، اما طرح‌بندی استیک‌های ایکس باکس، حس دکمه‌ها و تریگرهای ضربه‌ای، به ایکس باکس الای برتری می‌ده. نکته منفی اینه که این دستگاه با عرض ۲۹۰.۸ میلی‌متر، ارتفاع ۱۲۱.۵ میلی‌متر و عمق ۵۰.۷ میلی‌متر، کاملا بزرگه. با این‌که دسته‌های کامل به سبک کنترلر عالی هستن، اما نمی‌شه گفت این دستگاه خیلی خوش‌دسته. مطمئن نیستیم که این دستگاه نسبت به رقباش قابل‌حمل‌ترین گزینه باشه، اما احتمالا این مصالحه‌ایه که باید انجام بشه.

تکنولوژی جدید ارزون نیست

بزرگ‌ترین سوالی که باقی می‌مونه، قیمته. سخت‌افزار قدرتمند، سیستم‌عامل ساده‌سازی شده و ارگونومی ایده‌آل برای یه کنسول بازی دستی، همه زمینه‌های کلیدی هستن که ایکس باکس الای ایکس به اون‌ها پرداخته، اما نباید با هزینه‌ای همراه باشه که گروه بزرگی از علاقه‌مندان رو از خرید منصرف کنه. احتمالا مدل ضعیف‌تر ایکس باکس الای برای همین منظوره، اما بر اساس مشخصات روی کاغذ، عملکرد اون هنوز جای نگرانی داره. ایسوس و مایکروسافت هنوز محدوده قیمتی رو اعلام نکردن، چون هنوز تا عرضه فاصله داریم و شرایط بازار هر لحظه در حال نوسانه. اما می‌شه با اطمینان گفت که این دستگاه ارزون نخواهد بود و چیزی که برای یه دستگاه با این کیفیت «قیمت معقول» در نظر گرفته می‌شه، هنوز هم می‌تونه توی فضای کنسول‌ها، شوکه‌کننده باشه.

صرف‌نظر از قیمت‌گذاری ایکس باکس الای ایکس، یه اثر جانبی مهم اینه که اکوسیستم ویندوز و ایکس باکس رو به سمت سازگاری بهتر با کامپیوترهای دستی سوق می‌ده. با تکرار و بهبود، این روند بهتر هم می‌شه و خوبه که در آینده شاهد باشیم کنسول‌های دستی دیگه هم از این پیشرفت‌ها استفاده کنن. پس حتی اگر کسی ایکس باکس الای ایکس رو نخره، احتمالا تاثیرش رو توی کنسول‌های دستی دیگه‌ای که شاید به اون‌ها علاقه داشته باشه، ببینیم و امید می‌ره که همه توی این رقابت برنده باشن.