گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ

با گذشت زمان، بیشتر صنایع به سمت ادغام و خرید شرکت‌ها پیش می‌رن و صنعت بازی‌های ویدیویی هم از این قاعده مستثنا نیست. شرکت‌های بزرگ برای تصاحب استودیوها یا برندهای موفق گاهی مبلغ‌های باورنکردنی پرداخت می‌کنن.

اما گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ دقیقاً کدوما هستن؟ در این مقاله، به ۱۱ خرید بزرگ تاریخ دنیای بازی می‌پردازیم؛ فهرستی که در صدرش معامله‌ی عظیم مایکروسافت برای خرید اکتیویژن بلیزارد (Activision Blizzard) با مبلغ حیرت‌انگیز ۷۵.۴ میلیارد دلار قرار داره — نه‌ تنها بزرگ‌ترین معامله‌ی تاریخ گیمینگ بلکه یکی از بزرگ‌ترین خریدها در کل بازار جهانیه، از نفت گرفته تا فناوری.

اما اخیرا در جایگاه دوم، اتفاق غیرمنتظره‌ای افتاده: شرکت الکترونیک آرتز (EA) خودش رو به کنسرسیومی از سرمایه‌گذاران با مبلغ ۵۵ میلیارد دلار فروخت.

مایکروسافت؛ پادشاه خریدهای گیمینگ

مایکروسافت در این فهرست سه بار تکرار شده — بیش از هر شرکت دیگه‌ای. از سال ۲۰۱۴ تا حالا، این غول تکنولوژی بیش از ۸۰ میلیارد دلار فقط برای خرید استودیوهای بازی خرج کرده. خریدهای بزرگش مثل اکتیویژن بلیزارد، بتسدا (Bethesda) و موجانگ (Mojang) نشون می‌دن که هدفش ساختن یه امپراتوری کامل در صنعت گیمه.

ورود عربستان سعودی به بازی

در چند سال اخیر، عربستان سعودی هم با صندوق سرمایه‌گذاری عمومی خودش (PIF) نقش پررنگی در بازار گیم پیدا کرده. این صندوق، مالک شرکت سَوی گیمز (Savvy Games) هم هست که در سال‌های اخیر چند خرید بزرگ انجام داده:

• خرید شرکت اسکوپلی (Scopely) با مبلغ ۴.۹ میلیارد دلار.
• در سال ۲۰۲۵، اسکوپلی هم پوکمون گو (Pokémon Go) رو با ۳.۵ میلیارد دلار تصاحب کرد.
• همون سال، صندوق سرمایه‌گذاری عربستان هم یکی از اعضای همون کنسرسیوم بود که شرکت EA رو خرید.

این معاملات نشون می‌دن که صنعت بازی‌های ویدیویی، حالا دیگه فقط یه سرگرمی نیست — یه بازار چند صد میلیارد دلاریه که شرکت‌ها و کشورها برای سهم بیشترش وارد رقابت شدن.

۱۱. مایکروسافت و موجانگ – ۲.۵ میلیارد دلار (۲۰۱۴)

در فهرست گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ، یکی از خریدهای مهم مایکروسافت به سال ۲۰۱۴ برمی‌گرده، زمانی که این شرکت استودیوی موجانگ سازنده‌ی مجموعه‌ی معروف ماینکرفت رو خرید. مبلغ این معامله ۲.۵ میلیارد دلار بود؛ رقمی که در اون زمان یکی از بزرگ‌ترین خریدهای تاریخ بازی محسوب می‌شد.

مایکروسافت بعد از این خرید چند نسخه‌ی جدید از ماینکرفت منتشر کرد، از جمله ماینکرفت لجندز (Minecraft Legends) و در عین حال تصمیم گرفت برخلاف انتظار، بازی رو انحصاری نکنه. یعنی ماینکرفت همچنان روی پلتفرم‌های پلی‌استیشن و نینتندو منتشر شد.

مایکروسافت بارها گفته این سیاست رو برای سری کال آو دیوتی هم ادامه می‌ده در صورتی که معامله‌ی خرید اکتیویژن بلیزارد نهایی بشه. این تصمیم نشون می‌ده که هدف مایکروسافت، صرفاً جمع کردن انحصار نیست، بلکه گسترش اکوسیستم گیمینگ خودشه.

۱۰. سونی و بانجی – ۳.۶ میلیارد دلار (۲۰۲۲)

در میان گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ، معامله‌ی سونی برای خرید استودیوی بانجی (Bungie) جایگاه ویژه‌ای داره. در سال ۲۰۲۲، سونی اعلام کرد که با پرداخت ۳.۶ میلیارد دلار، بانجی و مجموعه‌ی معروف دستینی (Destiny) رو به تملک خودش در میاره.

این خرید فقط به‌ خاطر دستینی نبود؛ سونی با این کار دنبال تجربه و تخصص بانجی در ساخت بازی‌های لایو سرویس (Live-Service) بود که بتونه استراتژی جدیدش برای عرضه‌ی ۱۰ بازی لایو سرویس تا سال ۲۰۲۶ رو پیش ببره.

با این‌که مایکروسافت هنوز درگیر نهایی‌ کردن خرید اکتیویژن بلیزارد بود، سونی با این اقدام نشون داد که قصد داره در رقابت صنعت گیم سهم خودش رو حفظ کنه. از دید خیلی از تحلیل‌گرا، این معامله یکی از هوشمندانه‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها در تاریخ گیم به حساب میاد.

۹. اسکوپلی و پوکمون گو – ۳.۵ میلیارد دلار (۲۰۲۵)

در فهرست گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ، معامله‌ی بین شرکت اسکوپلی (Scopely) و استودیوی نایانتیک (Niantic) یکی از جدیدترین و بحث‌برانگیزترین خریدهاست. در مارس ۲۰۲۵، اسکوپلی که تحت مالکیت عربستان سعودی اداره می‌شه، اعلام کرد با پرداخت ۳.۵ میلیارد دلار، بخش بازی‌های ویدیویی نایانتیک رو تصاحب می‌کنه؛ استودیویی که پشت موفقیت جهانی پوکمون گو قرار داشت.

این خرید فقط شامل پوکمون گو نبود، بلکه چند عنوان دیگه از نایانتیک مثل Monster Hunter Now و Pikmin Bloom رو هم دربر می‌گرفت. این معامله به عربستان کمک کرد نفوذش در بازار بازی‌های موبایل جهانی رو به‌ طور جدی افزایش بده و حضورش رو در دنیای گیم تثبیت کنه.

۸. بایت‌دنس و مونتون – ۴ میلیارد دلار (۲۰۲۱)

یکی دیگه از گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ، خرید استودیوی مونتون (Moonton) توسط شرکت مادر تیک‌تاک یعنی بایت‌دنس (ByteDance) بود. در مارس ۲۰۲۱ بایت‌دنس از طریق بخش بازی خودش به نام نوورس (Nuverse) اعلام کرد که با پرداخت ۴ میلیارد دلار، استودیوی واقع در شانگهای به اسم مونتون تکنالوژی رو خریداری کرده.

مونتون بیشتر با بازی محبوب موبایل لجندز (Mobile Legends) شناخته می‌شه؛ یکی از بزرگ‌ترین بازی‌های موبایل در سبک MOBA. جالبه بدونین که قبل از این معامله، غول چینی تنسنت (Tencent) هم برای خرید مونتون پیشنهاد داده بود، اما بایت‌دنس در نهایت ازش پیشی گرفت. این خرید، بایت‌دنس رو به یکی از رقبای جدی تنسنت در بازار بازی‌های چین تبدیل کرد.

۷. سَوی گیمز گروپ و اسکوپلی – ۴.۹ میلیارد دلار (۲۰۲۳)

یکی از معاملات مهم در فهرست گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ، مربوط به خرید شرکت اسکوپلی توسط سَوی گیمز گروپ در آوریل ۲۰۲۳ه. این گروه که تحت مالکیت عربستان سعودی فعالیت می‌کنه، با پرداخت ۴.۹ میلیارد دلار کنترل استودیویی رو به دست گرفت که پشت ساخت بازی‌های بزرگ موبایلی قرار داره.

شاید اسم اسکوپلی رو کم‌تر شنیده باشین، اما این شرکت در توسعه‌ی بازی‌هایی از فرنچایزهای بزرگ مثل Star Trek، The Walking Dead و Marvel نقش داشته. همچنین خالق بازی رنگارنگ و پرطرفدار Stumble Guys هم هست؛ عنوانی که به‌وضوح از Fall Guys الهام گرفته.

صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) مدت‌هاست از طریق سَوی گیمز در صنعت گیم سرمایه‌گذاری می‌کنه. این صندوق علاوه بر خرید کامل اسکوپلی، مالک بخشی از سهام شرکت‌هایی مثل Capcom، Nexon، EA و Take-Two هم هست. عربستان حتی بیش از ۸ درصد از سهام نینتندو (Nintendo) رو در اختیار داره و بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی این شرکت محسوب می‌شه.

سَوی گیمز گروپ اعلام کرده برنامه‌های گسترده‌ای برای گسترش حضور خودش در بازار جهانی بازی و ایجاد اکوسیستم توسعه‌ی اختصاصی داره؛ بنابراین احتمالاً اسمش رو در فهرست‌های بعدی گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ هم دوباره خواهیم دید.

۶. اکتیویژن بلیزارد و کینگ – ۵.۹ میلیارد دلار (۲۰۱۵)

در فهرست گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ، معامله‌ی سال ۲۰۱۵ شرکت اکتیویژن بلیزارد برای خرید استودیوی کینگ جایگاه ویژه‌ای داره. اکتیویژن بلیزارد برای گسترش حضورش در بازار بازی‌های موبایل، مبلغ ۵.۹ میلیارد دلار پرداخت که سازنده‌ی بازی محبوب کَندی کراش (Candy Crush) رو تصاحب کنه.

کندی کراش هنوز هم یکی از سودآورترین بازی‌های موبایله و درآمدش سال‌هاست به جیب اکتیویژن بلیزارد سرازیر می‌شه. این شرکت اعلام کرده قصد داره برای تمام فرنچایزهای خودش نسخه‌ی موبایل بسازه. اگه خرید اکتیویژن بلیزارد توسط مایکروسافت نهایی بشه، مالکیت کندی کراش هم به ایکس‌باکس منتقل می‌شه.

۵. مایکروسافت و زنی‌مکس – ۸.۱ میلیارد دلار (۲۰۲۰)

یکی از مهم‌ترین بخش‌های گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ مربوط به خرید استودیوی زنی‌مکس (ZeniMax) در سال ۲۰۲۰ توسط مایکروسافته. مایکروسافت برای این معامله ۸.۱ میلیارد دلار پرداخت و تمام زیرمجموعه‌های زنی‌مکس از جمله بتسدا (Bethesda Game Studios) رو به مالکیت خودش درآورد.

این یعنی فرنچایزهای بزرگی مثل فالوت، الدر اسکرولز، و ولفنشتاین همگی از این پس زیر پرچم مایکروسافت قرار دارن. با وجود این موفقیت، خرید زنی‌مکس بدون چالش هم نبود؛ چون بعدها تعدادی از کارکنان استودیوها از جمله بتسدا تعدیل شدن و بحث‌هایی درباره‌ی انحصاری شدن بازی‌ها برای ایکس‌باکس به‌ وجود اومد.

مایکروسافت با این خرید، یکی از بزرگ‌ترین گام‌ها رو در مسیر ساخت اکوسیستم گیمینگ خودش برداشت.

۴. تِنسنت و سوپرسل – ۸.۶ میلیارد دلار (۲۰۱۶)

در فهرست گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ، معامله‌ی تنسنت برای تصاحب بخش عمده‌ای از سهام سوپرسل (Supercell) یکی از برجسته‌ترین خریدهاست. در سال ۲۰۱۶، تنسنت اعلام کرد که با پرداخت حدود ۸.۶ میلیارد دلار، مالک اکثریت سهام سازنده‌ی بازی محبوب کلش آو کلنز (Clash of Clans) می‌شه.

این خرید به وضوح نشون داد که صنعت گیم به چه اندازه رشد کرده؛ برای مقایسه، تنسنت در سال ۲۰۱۱ تنها ۴۰۰ میلیون دلار برای خرید رایِت گیمز (Riot Games)، سازنده‌ی لیگ آو لجندز (League of Legends) پرداخت کرده بود. حالا پنج سال بعد، مبلغ خرید سوپرسل بیش از ۲۰ برابر اون رقم بود — یکی از نشونه‌های بزرگ‌ شدن صنعت گیم و قدرت مالی تنسنت در بازار جهانی.

۳. تیک-تو و زینگا – ۱۲.۷ میلیارد دلار (۲۰۲۲)

جایگاه بعدی در فهرست گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ به معامله‌ی عظیم شرکت تیک-تو اینتراکتیو (Take-Two Interactive) برای خرید زینگا (Zynga) اختصاص داره. در ژانویه‌ی ۲۰۲۲، تیک-تو اعلام کرد که با پرداخت ۱۲.۷ میلیارد دلار، مالک استودیویی می‌شه که با بازی معروف فارم‌ویل (FarmVille) شناخته می‌شه.

در اون زمان، این معامله بزرگ‌ترین خرید تاریخ گیم بود — تا زمانی که مایکروسافت چند هفته بعد با معامله‌ی اکتیویژن بلیزارد رکورد رو شکست. نکته‌ی جالب این‌جاست که تیک-تو برای تصاحب زینگا، سه برابر مبلغی رو پرداخت کرد که دیزنی برای خرید جنگ ستارگان (Star Wars) هزینه کرده بود. هدف اصلی تیک-تو از این خرید، ورود جدی‌تر به بازار بازی‌های موبایلی و استفاده از تجربه‌ی زینگا در این حوزه بود.

این معامله نه‌ تنها مرزهای مالی صنعت بازی رو جابه‌جا کرد، بلکه باعث شد شرکت‌های بزرگ دیگه هم به فکر گسترش حضورشون در دنیای موبایل بیفتن.

۲. کنسرسیوم سرمایه‌گذاران و الکترونیک آرتز – ۵۵ میلیارد دلار (۲۰۲۵)

در جایگاه دوم فهرست گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ، معامله‌ی غافلگیرکننده‌ای قرار داره که در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۵ انجام شد. شرکت الکترونیک آرتز (EA) اعلام کرد که خودش رو با مبلغ ۵۵ میلیارد دلار به کنسرسیومی از سرمایه‌گذاران فروخته. این گروه شامل صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی (PIF)، شرکت اَفینیتی پارتنرز (Affinity Partners) متعلق به جَرِد کوشنر (Jared Kushner) و مؤسسه‌ی سرمایه‌گذاری سیلور لیک (Silver Lake) بود.

طبق این قرارداد، مدیرعامل فعلی EA یعنی اندرو ویلسون (Andrew Wilson) همچنان در سمت خودش باقی موند. این معامله یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای مالی تاریخ صنعت بازی بود و نشون داد که حتی شرکت‌های قدیمی هم برای بقا در رقابت جهانی به ادغام و سرمایه‌گذاری‌های عظیم تن می‌دن.

۱. مایکروسافت و اکتیویژن بلیزارد – ۷۵.۴ میلیارد دلار (۲۰۲۲/۲۰۲۳)

در صدر فهرست گران‌ترین خریدهای تاریخ گیمینگ بدون شک معامله‌ی تاریخی مایکروسافت و اکتیویژن بلیزارد قرار داره. در فوریه‌ی ۲۰۲۲ مایکروسافت اعلام کرد که قصد داره با مبلغ سرسام‌آور ۶۸.۷ میلیارد دلار اکتیویژن بلیزارد رو بخرد. اما روند تایید قانونی این معامله بیش از یک سال طول کشید و در نهایت در اکتبر ۲۰۲۳ با مبلغ نهایی ۷۵.۴ میلیارد دلار نهایی شد.

این قرارداد نه‌ تنها بزرگ‌ترین معامله در تاریخ صنعت گیم، بلکه یکی از عظیم‌ترین خریدها در کل بازار جهانی ـ از فناوری تا انرژی ـ محسوب می‌شه. با این خرید، مایکروسافت مالک فرنچایزهای بزرگ و محبوبی مثل دیابلو، اُورواچ، کال آو دیوتی و ورلد آو وارکرفت شد.

این معامله به‌ نوعی بازتعریف مرزهای صنعت بازی بود؛ نقطه‌ای که قدرت اقتصادی شرکت‌های تکنولوژی به‌ طور کامل وارد دنیای گیم شد و باعث شد شرکت‌های دیگه هم به فکر خریدهای مشابه بیفتن.